Peak-end experience

Je bent terug van twee weken vakantie in Italië. Naast best wat zon, vielen ook een aantal flinke hoosbuien. Daardoor viel jullie trip naar de toren van Pisa in het water. De laatste twee dagen regende het non-stop. Jullie pakten de tent in de stromende regen in, alle kleren werden nat en de hele terugreis rook het muf in de auto.

Thuisgekomen vragen je dierbaren hoe de vakantie was. De meeste mensen zullen zeggen: ‘nat’. En vertellen vervolgens over de regen, de tenten de pittige terugreis. Met als beloning het begrip van het thuisfront voor deze misère.

Laten we dit voorbeeld eens analyseren aan de hand van een inzicht van nobelprijswinnaar Daniel Kahneman. Hij beschrijft in zijn boek ‘Ons feilbare denken’ allerlei wonderbaarlijke manieren waarop ons brein ons voor de gek kan houden. Een daarvan is de ‘Peak-end experience’.

Peak-end experience

We onthouden van gebeurtenissen het eenvoudigst het hoogtepunt en het einde (‘The peak’ en ‘The end’). In dit geval is het einde regenachtig en vervelend. En zal dit dus met voorrang in het brein worden herinnerd. En de peak de teleurstelling van jullie trip naar de toren van Pisa.

Wanneer we achteraf spreken over een ervaring, is ons herinnerende zelf aan het woord. Wanneer we een ervaring meemaken, wordt dit beleefd door de ervarende zelf. De herinnerende zelf onthoudt vooral de emotionele pieken. Wanneer gebeurtenissen emotioneel beladen zijn, zullen we ons deze sterker herinneren dan de meer neutrale gebeurtenissen. In dit verhaal heeft de regen meer emotionele lading gekregen dan de zon. De ervaring wordt door de herinnerende zelf vaak anders verwoord dat door de ervarende zelf. Het zijn eigenlijk twee stemmen in jou die kunnen spreken over een gebeurtenis. Je kunt je afvragen: wie in mij vertelt dit verhaal nu eigenlijk?

Deze kennis kun je goed gebruiken bij de samenwerking binnen teams. Want wat is er nu eigenlijk precies gebeurd, en hoe groot of hoe klein herinneren we ons situaties of voorvallen uit het verleden? Zijn die trouwens wel echt zo gebeurd? Of ‘herinneren’ we ze ons alleen op die manier? Door op deze manier te kijken ontstaat er ruimte voor begrip, het loslaten van oude denkbeelden en effectieve samenwerking.